Categorie: Geen categorie

(Rotterdam 1869 - 1909 Groningen)

Anton Johan Sanders wordt op 9 februari 1869 geboren in Rotterdam. Hij volgt daar de Hogere Burgerschool, maar maakt later de overstap naar de Ambachtsschool. Hij rondt de opleiding succesvol af en treedt in dienst bij een architectenbureau in Den Haag. Later gaat hij aan het werk bij architect J.J. van Nieukerken (1854-1913) en wordt na een paar jaar als opzichter en tekenaar gedetacheerd bij de bouw van het Academisch Provinciaal en Stedelijk Ziekenhuis in Groningen.

Nadat de bouw van het ziekenhuis is voltooid, vestigt Sanders zich in de stad als zelfstandig architect. Van Sanders’ hand zijn onder meer de winkel en toonzalen van de meubelfabriek ‘Nederland’ (1905) en het gebouw van de Oppenheim Bank (1905), beide in de stad Groningen. Verder ontwerpt hij woningen in Delfzijl, Veendam, Wildervank en Nunspeet.

J.A. Mulock Houwer (1857-1933), architect en steden- en waterbouwkundige, typeert in een necrologie over Sanders zijn werk als volgt: ‘Het is het eerlijke werk van een fijnvoelend kunstenaar. Het wekt ons op door zijn goede verzorging tot in alle onderdelen. En hetzij het een grote monumentale schepping gold of een klein bouwwerk, het was voor Sanders om ’t even: hij gaf alles wat het toekwam en wist in alle gevallen de vormenmassa te beheersen. Maar ook hierbij bleef hij wars van elk praalvertoon. Hij schuwde goedkoop effect, maar ook liet hij zich niet door de redeloze mode op sleeptouw nemen’. ¹

Vanaf 1903 ontwerpt Sanders voor de meubelfabriek ‘Nederland’ van J.A. Huizinga in Groningen op commissiebasis moderne interieurs volgens de rationalistische principes, die ook in zwang zijn bij toonaangevende interieurfirma’s als ’t Binnenhuis en Onder den St. Maarten. Vermoedelijk hebben Huizinga en Sanders elkaar ontmoet op de bouwplaats van het Academisch Ziekenhuis. Beide waren betrokken bij de bouw en het tijdstip dat Sanders voor Huizinga aan het werk gaat -1903- valt precies samen met de oplevering van het Academisch Ziekenhuis.

Dirk de Vries Lam, schilder, kunstrecensent, voor NRC, bestuurslid van het Kunstlievend Genootschap Pictura in Groningen en van 1903 tot 1934 directeur van Academie Minerva in Groningen: ‘Sanders werk is steeds gebleven een uitvloeisel van de bouwkunde, daarmee in nauw verband. Sanders denkt om zo te zeggen constructiegewijs, heeft een liefde voor de sterkte van de constructie’ (…) ‘Ook bij zijn meubelontwerpen blijft hij architect. De fraaiheid van de kast (Afb. d) is bereikt door de constructie zelf, buiten de versiering om. De rijke versiering door inlegwerk van ebbenhout staat wel met de constructie in verband en legt er de nadruk op, is echter niet anders dan een toevoegsel. Ook zonder het inlegwerk zou de kast een aangename indruk maken.’ ²

In de nalatenschap van de erven van Sanders bevindt zich een bronzen medaille, met het opschrift ‘Eervolle Onderscheiding Algemene Prijsvraag Vereenigingsgebouw Maart 1894’, uitgereikt aan Sanders door de Vereniging Bouwkunst en Vriendschap Rotterdam. Ook heeft Sanders tijdens de Tentoonstelling van Nijverheid en Kunstindustrie in Groningen in 1903 een ‘Eervolle Vermelding’ gekregen voor een ‘ontwerp kamerbetimmering en meubilair’, tentoongesteld in de stand van J.A. Huizinga.

Anton Johan Sanders overlijdt op 18 april 1909 in Groningen onverwacht aan een hartaanval. Hij laat een vrouw en zoon achter. Zijn weduwe hertrouwt later met A.W. Kort.

Auteur: Fred Ootjers

Noten

1. J.A. Mulock Houwer, Personalia, Anton J. Sanders, Bouwkundig Weekblad, Den Haag 1909, p. 216.

2. Dirk de Vries Lam, Toegepaste kunst, Onze kunst, zesde jaargang, Amsterdam 1907, pp. 83-88.

Bronnen

• Erven A.J. Sanders
• Erven W.A. Kort
• Stichting Huizinga Meubel Nederland