Categorie: Geen categorie

Assen 15 augustus 2020 (1)

Bezoek aan de tentoonstelling Barbizon van het Noorden in het Drents Museum (1) en rondwandeling door Assen (2).

Foto’s Eef de Hilster

Geplaatst op

Rond 1900 septembernummer

Donderdag 3 september is de Rond 1900 van september naar de drukker gegaan. Naar verwachting zal het blad uiterlijk 17 september bij de leden in de bus liggen.

Zaterdagochtend 15 augustus 2020: excursie Drents Museum

Wegens grote belangstelling is de excursie naar Assen opgesplitst in twee dagdelen met een identiek programma. Via de link hieronder meldt u zich aan voor het ochtendprogramma.

Op 15 augustus brengen we een bezoek aan de tentoonstelling Barbizon van het Noorden in het Drents Museum. In deze tentoonstelling over de ontdekking van het Drentse landschap 1850-1950 worden kunstwerken van onder meer Jozef Israëls, Hendrik Willem Mesdag, Vincent van Gogh en Max Liebermann gepresenteerd met nog niet eerder getoonde onbekende pareltjes uit de rijke collectie van het Drents Museum. Ze laten de unieke eigenschappen van Drenthe zien. Conservator Annemiek Rens geeft een lezing over tentoonstelling.

Na de lezing verzorgt onze voorzitter Eddy Engelsman, geboren Assenaar, een rondleiding door de vlakbij het museum gelegen buurt ‘Oud-Zuid’. Deze buurt is tussen 1920 en 1940 gebouwd en heeft huizen met kenmerken van de stijl van de Amsterdamse School, de Haagse School en het Nieuwe Bouwen. Een van de meest productieve architecten was J.H. van Houten. Hij had het vak geleerd bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt in Amsterdam. Van 1926 tot 1928 verbleef hij in de Verenigde Staten en werkte bij het architectenbureau van de staat New York.

Ochtendprogramma
10:30 – Binnenkomst via de Groepsentree
10:30 – Ontvangst met koffie/thee
11:00 – Lezing Annemiek Rens
11:45 – Lunch
12:30 – Bezoek tentoonstelling op eigen gelegenheid
13:30 – Architectuurwandeling o.l.v. Eddy Engelsman door de wijk Oud-Zuid
14:30 – Einde excursie

Zie voor meer informatie over deze excursie de e-mail die naar alle VVNK-leden is gestuurd.

Zaterdagmiddag 15 augustus 2020: excursie Drents Museum

Wegens grote belangstelling is de excursie naar Assen opgesplitst in twee dagdelen met een identiek programma. Via de link hieronder meldt u zich aan voor het middagprogramma.

Op 15 augustus brengen we een bezoek aan de tentoonstelling Barbizon van het Noorden in het Drents Museum.  In deze tentoonstelling over de ontdekking van het Drentse landschap 1850-1950 worden kunstwerken van onder meer Jozef Israëls, Hendrik Willem Mesdag, Vincent van Gogh en Max Liebermann gepresenteerd met nog niet eerder getoonde onbekende pareltjes uit de rijke collectie van het Drents Museum. Ze laten de unieke eigenschappen van Drenthe zien. Conservator Annemiek Rens geeft een lezing over tentoonstelling.

Na de lezing verzorgt onze voorzitter Eddy Engelsman, geboren Assenaar, een rondleiding door de vlakbij het museum gelegen buurt ‘Oud-Zuid’. Deze buurt is tussen 1920 en 1940 gebouwd en heeft huizen met kenmerken van de stijl van de Amsterdamse School, de Haagse School en het Nieuwe Bouwen. Een van de meest productieve architecten was J.H. van Houten. Hij had het vak geleerd bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt in Amsterdam. Van 1926 tot 1928 verbleef hij in de Verenigde Staten en werkte bij het architectenbureau van de staat New York.

Middagprogramma
13:15 – Binnenkomst via de Groepsentree
13:30 – Lunch
14:30 – Lezing Annemiek Rens
15:15 – Bezoek tentoonstelling op eigen gelegenheid
16:15 – Architectuurwandeling o.l.v. Eddy Engelsman door de wijk Oud-Zuid
17:15 – Einde excursie

Zie voor meer informatie over deze excursie de e-mail die naar alle VVNK-leden is gestuurd.

Sipkema, Anna (Annie)

(Mensingeweer 1877 - 1933 Amsterdam)

a. Anna Sipkema, foto uit het familiearchief Dorsman-Sipkema

Anna Sipkema (afb. a) werd geboren in het Groningse dorpje Mensingeweer en groeide op in een doopsgezind milieu in Borne en Edam, waar haar vader dominee was. Op school bleek al snel dat de jonge ‘Annie’ goed kon tekenen en in 1894 wordt ze op 17-jarige leeftijd toegelaten aan de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers in Amsterdam. In 1897 sluit ze deze opleiding af met het diploma handtekenen en in 1903 behaalt ze haar M1-akte tekenen, zodat ze voor de klas mag staan. Een jaar later wordt Sipkema aangenomen als tekenlerares aan de Dagteeken- en Kunstambachtsschool voor Meisjes in Amsterdam.

Naast haar docentschap is Sipkema begin 1900 werkzaam als kunstnijveraar en grafisch ontwerpster. Zo maakt ze boekbanden, kalenders, boekillustraties, batiks, houtsneden en decors voor keramiek. In 1905 wordt ze aspirant lid en vanaf 1907 is ze volwaardig lid van de Nederlandsche Vereeniging voor Ambachts- en Nijverheidskunst (VANK).

In 1903 en 1904 ontwerpt Sipkema de bloem-en-blad-kalenders van uitgeverij C.A.J. van Dishoeck in Bussum (afb. b en c). Ze verzorgt zowel het ontwerp als de lithografie van de kalenderbladen. Haar sierlijke art-nouveau-ontwerpen worden goed ontvangen in de pers. ‘Het is bepaald een zeer prettig geheel geworden’, schrijft de bekende kunstnijveraar Theo Molkenboer op 14 november 1903 in het kunstminnende damesblad Lente. ‘Al zouden om meer dan één reden de letters en cijfers niet altijd even fraai te noemen zijn, de zeer rijk afwisselende versieringen van de randen zijn des te beter. Ook om de uitvoering verdient deze kalender allen lof; niet alleen is de compositie van bloemslingers in de randen dikwijls zeer aangenaam van samenstel, ook de teekening, de vorm van de bladeren, de lijningen van de hoofdmotieven zijn op bijna alle platen even aardig.’

Links: b. Kalenderblad (litho) met Turkse lelies, ‘Bloem en Blad’ kalender voor 1904, uitgeverij C.A.J. van Dishoeck

Rechts: c. Kalenderblad (litho) met zonnebloemen, ‘Bloem en Blad’ kalender voor 1904, uitgeverij C.A.J. van Dishoeck

Sipkema’s bekendste werk zijn echter de boekbanden die ze tussen 1901 en 1911 ontwerpt voor uitgeverijen als H.C.A. Campagne, Egeling’s Boekhandel, P.N. van Kampen en L.J. Veen. Haar art-nouveau-bandontwerpen bestaan uit een elegant lijnenspel dat vaak de gehele band (voorplat, rug en achterplat) beslaat of uit een golvend decor van gestileerde bloemen. Ook maakt ze enkele bandtekeningen met een strakke geometrische vlakversiering.

Haar boekbanden sieren de uitgaven van bekende schrijvers als Henri Borel (Van de engelen, 1901 en De leugen der eer, 1903, afb. d), Carmen Sylva (Overdenkingen, 1901 en Gedachten, circa 1902), Anna de Savornin Lohman (Vrouwenliefde in de literatuur, 1902) en Stijn Streuvels (Bloemlezing, circa 1905 en daarna als serieband voor ‘Uit Stijn Streuvels werken’). Daarnaast maakt ze boekbanden voor christelijke lectuur, zoals Een apostel der XIXde eeuw (1903), Terug naar het vaderhuis (1903, afb. e), Trouwe harten (1904) en Een apostolische huiszegen (1903). Veel bandontwerpen worden door de uitgevers hergebruikt voor andere titels.

d. Boekband voor ‘De leugen der eer’ door Henri Borel, uitgeverij L.J. Veen – Amsterdam (1903)
e. Boekband voor ‘Terug naar het Vaderhuis’, Egeling’s Boekhandel – Amsterdam (1903)

Na 1910 raakt de art nouveau uit de mode en stopt Sipkema met het ontwerpen van boekbanden. In 1908 begint ze met handweven. Vanaf 1912 is ze lid van de Bond voor Nederlandsche Handweefkunst en neemt ze deel aan tentoonstellingen van deze club. Ook geeft ze weeflessen op de Dagteeken- en Kunstambachtsschool voor Meisjes, die in 1924 opgaat in het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs. Haar handweefsels uit de jaren twintig voor bijvoorbeeld doeken, kleedjes, lopers, tassen en kussenovertrekken zijn vormgegeven in een Bauhaus-achtige stijl met geometrische patronen. De weefsels zijn onder meer te koop bij kunstnijverheidsatelier De Kerkuil in Haarlem.

Helaas is er weinig bekend over het persoonlijke leven van Anna Sipkema. Volgens kennissen en nazaten was ze een bescheiden en onafhankelijke vrouw, die een enigszins teruggetrokken leven leidde dat volledig in het teken stond van de kunst en haar docentschap. Ze is nooit getrouwd en was tot aan haar dood in 1933 werkzaam als lerares aan de kustnijverheidsschool.

Auteur: Sipke van de Peppel

Geraadpleegde bronnen

Marjan Groot, Vrouwen in de vormgeving 1880-1940, Uitgeverij 010, Rotterdam 2007

www.anno1900.nl (website van Sipke van de Peppel)

2020 juni

  • Van de voorzitter
  • Uitstel evenementen
  • Algemene Ledenvergadering 2020
  • Opkomst en teloorgang van de Glasfabriek Leerdam
  • Een bemind dier
  • De kunstenaars van Artis
  • ‘Versieringsarbeid van den eerste rang’ Kalenderbladen van Anna Sipkema
  • Kunstenaarsmonografie: Adrienne BroeckmanKlinkhamer
  • Boekbespreking (1): De Gemeenschap en het modernisme
  • Boekbespreking (2): Bruno Taut. De fantasie voorbij
  • Door nazaten geschonken en wat er aan vooraf ging
  • Tentoonstellingsagenda